مراقب انحصاری جدید در اقتصاد خلیج فارس باشیم!

حسن یگانه
رئیس هیئت مدیره گروه شرکت های سی دلف و عضو انجمن پایانه داران بنادر ایران

مراقب انحصاری جدید در اقتصاد خلیج فارس باشیم!

شنیدن اخبار روزانه و هفتگی از کشف مقادیر قابل توجهی از سوخت قاچاق در مرزهای جنوبی کشورمان بخصوص در استان هرمزگان ضمن ایجاد تاثر از وجود این وضعیت، شرایطی را به همه مسئولین امر متذکر می سازد که غفلت از آن خسارات بس بزرگ تری را به دنبال دارد.

 

جدای از عوارض وسیعی که از ناحیه قاچاق این محصول متوجه کشورمان است و باید در جای خود به طور مبسوط بدان پرداخت، می بایست متوجه میدان جدید اقتصادی منطقه خلیج فارس بود و از هم اکنون هشدارهای لازم را نسبت به گسترش سرمایه گذاری های عربی در منطقه داد و دلسوزان امر را در مناصب ملی و منطقه ای به این مهم جلب کرد که اگر قاچاقچیان با همه سختی کار و پیچیدگی فرآیند انتقال، محصول را با ارزش مناسبی در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهند تجارت رسمی این سبک از سوخت رسانی به کشتی های عبوری در خلیج فارس می تواند ضمن  ارزآوری غیر قابل توصیف برای کشورمان ،   زمینه ای برای ایجاد اشتغال رسمی مرز نشینان نیز فراهم سازد.
بانکرینگ سوخت تازه ترین بازار اقتصادی رو به گسترش خلیج فارس بشمار می رود که با توجه به عبور روزانه حدود ۲۰۰ کشتی عظیم از تنگه هرمز، عرصه تازه ای را برای ارز آوری به روی کشور های شمالی و جنوبی خلیج فارس فراهم آورده است و میزان توجه کشورهای جنوبی خلیج فارس به این مسئله اهمیت آن را برای ما شمال نشینان خلیج فارس دو چندان ساخته است.
اسناد دقیق  اقتصادی و اطلاعات موثق آماری ارائه شده و تجربیات عینی از فعالیت کشورهای جنوبی تنگه  هرمز نشان می دهد که بندر گاه بزرگ فجیره و جدیدا حمریه (شارجه )  به سرعت در حال ایجاد و اجرای زیر  ساخت های وسیع و ناوگان های لازم برای سوخت رسانی به کشتی های عبوری از تنگه هرمز و مبادلات  نفتی در این حفره هستند و این فعالیت های توسعه ای را به قدری پر شتاب انجام می دهند که بتوانند تفاوت های اقلیمی خود را در مقایسه با ایران (جزیره قشم )به سرعت جبران کنند و پیش از آن که ما بخواهیم از برتری های خدادادی مان بهره بردار ی کنیم بازار بزرگ این حوزه را بطور کامل ربوده و قطره ای به ما واگذار نکنند.
تجربه تاریخی نشان داداه است که اهمال ما در حوزه های رقابتی عمدتا به نفع رقبا پایان یافته است و در حوزه تجارت کانتینری و بازرگانی و ترانشیپ کالاها متاسفانه به مثابه برداشت از حوزه های مشترک نفتی ما بازی را به طرف های مقابل و انهاده ایم و تا عزم جدی ساز  نشود نمی توان این عقب افتادگی ها را به شکل برابرجبران کرد .هم اکنون نسبتی که در حوزه فعالیت های کانتینر ی در منطقه جریان دارد، در سال افق خود یعنی۲۰۱۶ میلادی(حدود ۴ سال دیگر)نسبت ۳۰به ۷ خواهد بود که عملا سودی حدود ۸ برابر را برای  رقبا به ارمغان می آورد و این تنها از ناحیه ایجاد قواعد سرمایه گذاری پایدار و عمدتا از ناحیه حمایت از بخش خصوصی واقعی برای آنها خلق شده است.
روی دیگر بازار پر سود منطقه که ما از آن غافل هستیم ، روند رو به گسترش فعالیت های نفتی و میعانات،گازی و بازرگانی است.
درست است که به لحاظ توسعه بنادر کانتینری ، اعراب فاصله معنی داری از ما گرفته اند اما سوخت رسانی به کشتی های عبوری که به حجم قابل توجهی سوخت برای  ادامه مسیرشان  نیازمندند ، یک حرکت فوق العاده استراتژیک بشمار می رود که می تواند به نقش آفرینی منطقه ای ایران افزوده و ارز آوری وسیعی معادل ماهیانه ۲/۱ میلیارد دلار را برای کشورمان به ارمغان آورد . این در حالی است که هم اکنون  بخش اعظمی از مخازن ایجاد شده در سواحل فجیره توسط بازار نفتی ایران تهیه و تأمین می گردد. در کنار این ارز آوری پر سود می توان همه کسانی را که اکنون به تجارت غیر رسمی سوخت از طرق پر خطر در سواحل جنوبی کشورمان اقدام می کنند را نیز با توجه به سوابق دریایی و توان بازاریابی آنان به خدمت گرفت و با حذف بعضی رانتهای پر سود و گشوده شدن دربهای تجارت رسمی آزاد نفتی از این طریق صدها خانواده ساحل نشین را به امینت پایدار در تامین معاش روزانه شان فراخواند.
با بر شمردن این زوایای مهم اقتصادی ،امیدواری به توفیق کشورمان در کسب سهم قابل توجه از این بازار بانکرینگ در منطقه دور از ذهن نیست .هم اکنون مناطق آزاد کشورمان بخصوص منطقه آزاد قشم که در تمامی طراحی های بانکرینگ در جهان به عنوان یک نقطه سوق الجیشی از آن یاد می شود دارای قوانینی تسهیل کننده است که می تواند ما را در رسیدن به وضعیتی مطلوب و پایدار و نقش آفرین در این مورد کمک رساند.
اساسا جزیره قشم از جمله یکی از مطرح ترین مکانی در جهان بوده که در حوزه بانکرینگ دارای ویژگی منحصر بفرد از آن یاد می شده و به عنوان کانون بانکرینگ منطقه مطرح بوده و به ثبت رسیده است و جا دارد تا در این رقابت سخت منطقه ای با استفاده از همه ظرفیت های داخلی به برتری های اقلیمی مان  تکیه کنیم و لااقل اجازه ندهیم که صنعت عظیم بانکرینگ در منطقه نیز به سرنوشت بازار کانتینری و بازرگانی آن بدل شود.